ورود به حساب کاربری
طراحی مهندسی
- عنوان: طراحی مهندسی
- تالیف: دکتر حسین معماریان
- ناشر: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران
- تعداد صفحات: 478
- چاپ اول: زمستان 1392
- چاپ سوم: 1396
طراحی، اوج فعالیت‌های مهندسی است. مهندسان، با به‌کارگیری قوه تخیل و مهارت‌های حرفه‌ای خود، نقش مؤثری در طراحی و شکل‌گیری دنیای کنونی ما داشته‌اند. در شرایطی که آموزش مهندسی، در سال‌هایی که از هزارۀ سوم می‌گذرد، تأکید بر طراحی را بیش از پیش افزایش داده است، نیاز به‌ارتقاء جایگاه تفکر خلاق و طراحی‌مهندسی در آموزش عالی کشور، به‌شدت احساس می‌شود. دستیابی به‌این هدف می‌تواند به‌صورت‌های مختلف، از جمله با اختصاص درس مستقل طراحی مهندسی، در سال‌های پایانی دوره کارشناسی؛ یا هدایت هرچه بیشتر پروژه‌های کارشناسی به‌سمت فعالیت‌های تیمی و دارای محتوای طراحی، محقق شود. محتوای کتاب حاضر به‌گونه‌ای طراحی گردید که برای درس طراحی مهندسی و همچنین پروژۀ کارشناسی رشته‌های مختلف مهندسی کشور، قابل استفاده باشد. این کتاب همچنین می‌تواند برای دانش‌آموختگان مهندسی نیز، که در صنعت به‌طراحی اشتغال دارند، مفید واقع شود.
طراحی مهندسی یک فرایند معیوب و با انتهای باز است، و به‌خلاف دیگر مسائل مهندسی یک راه حل واحد نداشته و راه‌حل‌های متصور آن را نیز نمی‌توان با یک الگوریتم یا روش ریاضی خاص، تعیین کرد. به‌عنوان مثال، با الگوریتم‌ها و روابط ریاضی نمی‌توان نیازهای ذینفعان اصلی طراحی؛ یعنی کارفرما، مصرف‌کنندگان و اجتماع، را تعیین کرد. برای بررسی فعالیت‌های دارای ساختار معیوب و کمک به‌تصمیم‌گیری و انتخاب بهینه از میان گزینه‌های محتمل، مهندسان فرایند طراحی را سامان داده و روش‌ها و ابزارهایی را برای انجام بایستۀ آن، به‌کارمی‌برند. تأکید اصلی کتاب حاضر بر طراحی مفهومی یا بخشی از فرایند طراحی است که منجر به‌یافتن گزینه‌های طراحی می‌شود. کتاب طراحی مهندسی به‌صورت خودآموز، هدفدار و پروژه‌محور طراحی شده است.
خودآموز است، چون تیم طراحی می‌تواند با مطالعه آن، فرایند طراحی را مرحله به‌مرحله، به‌پیش ببرد.
هدفدار است، چون فهرست مفاهیم تازه و دستاوردهای مورد انتظار از هر فصل کتاب، مشخص شده است. در پایان هر فصل نیز با طرح سؤالات مناسب، ابزاری برای ارزیابی میزان دسترسی به‌هدف‌ها، به‌دست داده شده است.
پروژه‌محور است، چون کتاب با تشریح گام به‌گام چند پروژۀ واقعی، فرایند طراحی را آموزش می‌‌دهد.
محتوای کتاب در دو بخش و چهارده فصل سامان یافته است. پنج فصل بخش اول کتاب به‌پاسخ این سؤال می‌پردازد که طراحی مهندسی چیست؟ در این بخش، فرایند طراحی و ابزارها و روش‌هایی که برای انجام آن پیشنهاد شده، معرفی شده‌اند. افرادی که مایلند به‌طراحی مهندسی بپردازند باید ابتدا چند مهارت را در خود تقویت کنند. از آن جمله است کسب مهارت در تفکر خلاق و کارگروهی. به‌این منظور، در این کتاب فصول مستقلی به روش‌های توسعه تفکر خلاق و کار تیمی، اختصاص داده شده است.
بخش دوم کتاب پاسخگوی این سؤال است که طراحی مهندسی چگونه انجام می‌شود؟ هر یک از چند فصل اول این بخش از کتاب به‌یکی از مراحل فرایند طراحی اختصاص یافته است. ابزارها و تکنیک‌های متعددی که در کتاب بررسی شده‌اند، توسط مثال‌های موردی متعدد، به‌کار گرفته شده‌اند. تکمیل موفقیت‌آمیز پروژۀ طراحی، محتاج برآورد دامنۀ فعالیت‌های پروژه، برنامه زمان‌بندی و منابع مورد نیاز آن است. از اینرو، در فصلی از کتاب برخی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت پروژه‌های طراحی، معرفی شده‌اند. در ادامۀ این بخش از کتاب، چند مورد دیگر، که به‌گونه‌ای به‌طراحی مربوط می‌شوند، مورد بحث قرارگرفته‌اند. از آن جمله است: نحوۀ ساماندهی و ارائۀ گزارش نتایج طراحی، ساخت و مونتاژ گزینۀ انتخاب شده، و همچنین درنظر گرفتن مواردی چون قابل خرید بودن، قابل اعتماد بودن، قابل نگهداری بودن، پایداری زیست محیطی و کیفیت محصول طراحی شده. در ادامه، نقش اخلاق در طراحی مهندسی تشریح شده و به‌دنبال آن یک روش نوآورانه برای ابداع و اختراع، معرفی شده است. در فصل پایانی کتاب، ضمن بحث در مورد نحوۀ آموزش طراحی مهندسی در ایران و جهان، الگویی برای ارائه درس طراحی و پروژۀ کارشناسی مهندسی در کشور، ارائه شده است.
..
فهرست مطالب فشرده
بخش اول: طراحی مهندسی چیست؟ / 1
1. الفبای طراحی مهندسی / 3
2.فرایند طراحی مهندسی/ 25
3.روش‌ها و ابزارهای طراحی مهندسی / 49
4.جایگاه خلاقیت در طراحی مهندسی / 71
5. طراحی مهندسی و کار تیمی / 107
بخش دوم: طراحی مهندسی چگونه انجام می‌شود؟ / 145
6 . تعریف مسئله طراحی / 147
7. عملکردها و مشخصات طراحی / 181
8. به‌دنبال پاسخ مسئله طراحی / 211
9. گزارش دستاوردهای طراحی / 243
10. مدیریت پروژه طراحی / 283
11. ویژگی‌های یک طراحی خوب / 321
12. نقش اخلاق در طراحی / 263
13. حل نوآورانۀ مسئله طراحی (تریز) / 385
14. آموزش طراحی مهندسی در ایران / 415
- منابع / 443
- واژه‌نامه / 451
- فهرست راهنما / 467
