ورود به حساب کاربری
نوآوری در آموزش مهندسی
..
- عنوان: نوآوری در آموزش مهندسی
- نویسنده: دکتر حسین معماریان
- انتشارات: دانشگاه تهران
- تعداد صفحات: 439
- چاپ اول: فروردین 1391
- چاپ سوم: 1398
- کتاب تقدیری سی و یکمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، 1392
توانایی حرفه‌ای را می‌توان ارتباط پیچیدۀ بین سه مقولۀ دانش، مهارت و نگرش به‌حساب آورد. به‌این منظور، یک دورۀ آموزش مهندسی باید بتواند دانش‌آموختگانی تربیت کند که ضمن داشتن دانش کافی از مبانی علوم و مهندسی، دارای مهارت و توانایی در ارتباطات، کارگروهی و خود‌آموزی باشند و نگرش درستی نسبت به‌محتوای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مهندسی داشته باشند. هدف این کتاب ارائه روش‌هایی برای بالابردن کیفیت آموزش مهندسی بوده و شامل مجموعه فعالیت‌هایی است که باید از سطح ارائه یک درس تا یک برنامۀ آموزشی صورت گیرد تا آموزش مهندسی عرضه شده از سطح قابل قبولی برخوردار بوده و بتواند در ارزشیابی‌های ملی و بین‌المللی موفق باشد و جایگاه جهانی شایسته‌ای را کسب کند.
کتاب حاضر در چهار بخش و چهارده فصل تألیف شده است. بخش اول کتاب به‌مطالب مربوط به تدارک آموزش و تدریس اختصاص یافته است. در این بخش به دنبال تعریف برخی ازمفاهیم کلیدی و ارائه تاریخچه فشرده‌ای از آموزش مهندسی، الگویی برای طراحی یک درس و تدریس آن، و به دنبال آن روش تهیه هدف‌های آموزشی برای برنامه و درس‌ها تشریح شده است. بخش دوم کتاب به فرایند تدریس و یادگیری اختصاص یافته است. این بخش با پیشنهادهایی برای تدریس موفق به‌صورت سخنرانی سنتی و همچنین به‌کارگیری روش‌های جدید‌تر مثل پاورپوینت، آغاز می‌شود. در ادامه سبک‌های مختلف یادگیری و روش‌های تدریس و یادگیری دانشجومحور، مورد بحث قرارگرفته و به دنبال آن یکی ازمهم‌ترین روش‌های دانشجومحور، یعنی یادگیری فعال، و روش‌های اجرای آن در کلاس درس مورد بحث فرار گرفته است. فصل پایانی این بخش از کتاب به‌روش‌های ارزیابی میزان یادگیری دانشجویان پرداخته است.
بخش سوم کتاب به ارزشیابی آموزشی اختصاص یافته است. در عصر حاضر، مهندسی به پدیده‌ای جهانی تبدیل شده و در نتیجه آموزش آن نیز متحول گشته و تأکید آن بر دستاوردهای آموزش، یعنی توانایی‌های دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل، متمرکز شده است. این بخش از کتاب با بررسی وضعیت کنونی آموزش مهندسی در آمریکا، اروپا و دیگر نقاط جهان آغاز شده و اقدامات کشورهای مختلف جهت تضمین کیفیت آموزش‌های عرضه شده؛ و پیمان‌های بین‌المللی که برای هماهنگی در برنامه‌های آموزش مهندسی منعقد شده، مورد بحث قرارگرفته است. تضمین کیفیت آموزش مستلزم ارزشیابی آنهاست. در ادامه فرایند پیشنهادی برای ارزشیابی برنامه‌های آموزش مهندسی کشور، به‌گونه‌ای که در بیشتر کشورها رایج است،عرضه شده است. در انتهای این بخش از کتاب سازوکاری اجرایی، برای انجام ارزیابی‌های درونی و بیرونی برنامه‌های آموزش مهندسی، تشریح شده است.
بخش چهارم کتاب به برنامه‌ریزی آموزشی و پاسخ به‌این پرسش می‌پردازد، که برای ارائۀ آموزش مناسب و موفقیت در فرایند ارزشیابی باید در برنامه‌های آموزش مهندسی کشور چه تغییراتی به‌وجود آید و چه نوآوری‌هایی را باید منظور کرد. در آغاز این بخش نگرش تازه‌ای که در بارۀ محتوای برنامه‌های آموزش مهندسی ارائه شده، و با استقبال سریع همراه بوده، تشریح شده است. هدف نگرش جدید، تربیت مهندسانی با شایستگی‌هایی مورد نیاز صنعت فرداست. بازنگری برنامه‌های آموزشی مهندسی، و هماهنگی هرچه بیشتر با آنچه در دنیا رایج است، مستلزم بازنگری درس‌ها و روش تدریس، طراحی درس‌های جدید و در مواردی معرفی برنامه‌های آموزشی تازه است. در ادامه مشخصات یک درس جدید، که برای رفع بخشی از کاستی‌های برنامه‌های آموزش مهندسی کشور طراحی شده؛ و به‌دنبال آن یک برنامۀ آموزشی جدید، یعنی کارشناسی علوم مهندسی، تشریح شده است. فصل پایانی کتاب به بررسی کاستی‌های آموزش مهندسی در کشور اختصاص یافته است.
..
فهرست مطالب (فشرده)
پیش‌گفتار
بخش اول. تدارک آموزش مهندسی
- مهندسی و آموزش/ 1
- طراحی تدریس/ 35
- هدف‌ها و دستاوردهای یادگیری/ 65
بخش دوم. تدریس و یادگیری در مهندسی
- سخنرانی در کلاس/ 93
- آموزش دانشجومحور/ 125
- یادگیری فعال/ 147
- ارزیابی یادگیری/ 175
بخش سوم. تضمین کیفیت آموزش مهندسی
- ارزشیابی در جهان/ 209
- ارزشیابی در ایران/ 241
- سازوکار ارزیابی درونی/ 269
بخش چهارم. برنامه‌ریزی آموزش مهندسی
- نگرشی تازه در آموزش مهندسی/303
- طراحی درس جدید/ 327
- طراحی برنامۀ کارشناسی جدید/ 351
- کاستی‌های آموزش مهندسی ایران/ 371
- منابع، واژه‌نامه، فهرست راهنما/ 395
