بازنگری نحوۀ ارزیابی کیفیت تدریس اساتید توسط دانشجویان

نظرخواهی از دانشجویان، در مورد عملکرد اساتید، از دیرباز معمول بوده است. تا چند سال پیش نظرخواهی‌ها به‌صورت کاغذی و در یکی از آخرین جلسات درس صورت می‌گرفت ولی امروزه این نظرخواهی بیشتر به‌صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد. به‌دنبال دریافت گزارش‌های متعدد در مورد میزان اعتبار نظرخواهی‌های الکترونیکی، مراتب در شورای راهبردی کرسی یونسکو در آموزش مهندسی به‌بحث گذارده شد و گفته شد که:

  1. دانشجویان نظرخواهی الکترونیکی را با رغبت و دقت انجام نداده و در مواردی یکی از دوستان را مأمور می‌کنند که برگه‌های نظرخواهی الکترونیکی را پر نماید.
  2. گروهی از دانشجویان اعتقادی به‌مفید و اثربخش بودن نظرخواهی‌ها ندارند و انجام آنرا چیزی جز اتلاف وقت نمی‌دانند. دانشجویان می‌گویند ما هر نظری را بدهیم هیچ تغییری به‌دنبال نخواهد داشت.
  3. بسیاری از دانشجویان با اجباری بودن شرکت در نظرخواهی موافق نیستند و معتقدند که نتیجۀ نظرخواهی از کسانی که به‌اجبار در این فرایند شرکت کرده‌اند، اعتبار کافی ندارد.
  4. دانشجویان از بیم آنکه استاد قبل از رد کردن نمره درس از نتیجه نظرخواهی مطلع شود، گاه نظرات واقعی خود را منعکس نمی‌کنند.
  5. به‌نظر گروهی از اساتید، سیستم قبلی نظرخواهی کاغذی از دانشجویان و سپس ورود نتایج به کامپیوتر توسط کارشناس آموزش، گرچه زمانبرتر و پرهزینه‌تر است، ولی نتایج معتبرتری به همراه داشته است.
  6. به‌نظر اساتید تعداد سؤالات نظرخواهی کنونی، که در کادر زیر آمده، زیاد و نحوۀ ارائه آنها نیز در مواردی نارساست.

         - برخی سؤالات نامناسب‌اند و دانشجویان نمی‌توانند در مورد آنها نظرات قابل اطمینانی ارائه دهند. (مثل سوال‌های 1، 2، 3، 10)

         - برخی سؤال‌ها، حداقل در برخی از دروس، به‌ویژه در دروس علوم پایه و اصلی، چندان موضوعیت ندارند (مثل سؤال 6)

         - برخی سؤال‌ها با هم فصل مشترک دارند و می‌توانند در هم ادغام شوند (مثل سؤال‌های 13، 14، 15)                                                                                                                                                                                               

         سؤالات کنونی پرسشنامه ارزیابی اساتید توسط دانشجویان      

  1.  تسلط استاد بر موضوع درس
  2. دانش عمومی استاد در رشته تحصیلی
  3. جامع‌نگری و ژرف‌اندیشی استاد در ارائه مباحث
  4. توانایی انتقال مطالب اساسی درس
  5. داشتن طرح درس مناسب و جامعیت و پیوستگی در ارائه مطالب
  6. کوشش برای طرح مباحث جدید و استفاده از منابع روزآمد
  7. تناسب راهبردها و شیوه‌های آموزش با اهداف درس
  8. استفاده از شیوه‌های ارزشیابی مناسب از دانشجویان با توجه به اهداف درس
  9. شرکت دادن دانشجویان در مباحث درس
  10. ایجاد انگیزه و رغبت در دانشجویان جهت تحقیق و مطالعه
  11. نحوه مدیریت کلاس (نظم و زمان)
  12. امکان ارتباط (حضوری و غیرحضوری) با استاد در خارج از کلاس
  13.  آداب و رفتار اجتماعی با دانشجویان و احترام متقابل
  14. واکنش منطقی و معقول به پیشنهادها، انتقادها و دیدگاه‌های دانشجویان
  15. گشاده‌رویی استاد و تکریم دانشجویان

برای رفع چالش‌های فوق پیشنهادهای زیر عرضه می‌شود:

  1. تعداد سؤال‌های پرسشنامه نظرخواهی، تا حد امکان کاهش یابد و سؤال‌های آن بازنگری شود (پرسشنامه پیشنهادی جدید پیوست است).
  2. تنها به‌نتیجه نظرخواهی الکترونیکی اکتفا نشده و با تماس و نظرخواهی مستقیم از دانشجویان نخبه و فعال هر کلاس، اطلاعات دقیق‌تری در مورد فعالیت‌های آموزشی اساتید و دروس آنها کسب گردد (به‌این منظور پیشنهاد آموزشی «فهرست تشویق دانشکده» پیشنهاد شده است).
  3. در صورت امکان پرسشنامۀ نظرخواهی از دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی (یا دروس کارشناسی و تحصیلات تکمیلی) متفاوت باشد.
  4. یک پرسشنامۀ جداگانه برای نظرخواهی از دانش‌آموختگان و کسب نظرات و پیشنهادات آنها در مورد کل برنامه و نقاط قوت و ضعف آن طراحی شود.
  5. برای دستیابی به اطلاعات دقیق‌تر، بروی نتیجۀ نظرخواهی‌ها تحلیل آماری صورت گیرد (حذف داده‌های خارج از ردیف، توجه به تصادفی بودن پاسخ‌ها، توزیع نرمال آنها، و ...).
  6. استفاده از نتایج نظرخواهی هدفدار باشد. به‌این منظور، بسته به‌هدف در نظر گرفته شده برای نظرخواهی (استخدام، ترفیع، ...)، می‌توان در طی تحلیل آماری بر هر سؤال ضریب مناسبی اعمال کرد.
  7. هر نیمسال حداقل 10% اساتید دارای بهترین نتیجۀ ارزیابی، به‌گونه‌ای معرفی و تشویق شوند.
  8. با برگزاری کارگاه‌های آموزشی، به‌ویژه برای اساتید تازه استخدام، توانایی‌های آموزشی آنها ارتقاء یابد.

‌به‌پیوست ساختار عمومی پرسشنامه پیشنهادی (پیوست 1) و پرسشنامه نهایی (پیوست2)، آمده است. پرسشنامۀ نهایی، در جلسۀ مورخ 1394/10/21 شورای آموزشی پردیس فنی، به‌تصویب رسید.

ح. م.، خرداد 1395

فایل pdf این متن، از لینک مقابل قابل دریافت است.


1382 بازدید
<p><strong><span style="font-family:Tahoma, Geneva, sans-serif;font-size:x-large;color:#0066cc;">بازنگری نحوۀ ارزیابی کیفیت تدریس اساتید توسط دانشجویان</span></strong></p>